Perakendede “kasım efsanesi” ekim ayının gölgesinde kaldı

Kasım ayı anketine göre markaların yüzde 83’ü için fahiş kira artış taleplerinin bir numaralı sorun olmaya devam ettiğini bildiren BMD Başkanı Sinan Öncel:

 BMD Başkanı Sinan Öncel: Giyim, ayakkabı, sağlık, kozmetik ve yemek kategorilerinde ekim ayında 410 milyar lira olan kartlı harcama tutarı kasımda 333 milyar liraya, 452,6 milyon olan işlem adedi ise 363 milyona geriledi. Bu sonuç, ekim ayı ile kıyasladığımızda ‘Efsane Kasım’da cironun yüzde 18,8, işlem adedinin ise yüzde 19,8 düştüğü anlamına geliyor.

 Bütün aya yayılan yüksek oranlı indirim kampanyalarına rağmen perakende markaları kasım ayında adet satışı ve ciroda bekledikleri performansa ulaşamadı. Hazır giyim ve ayakkabıda kasım, 2025’in en düşük işlem adedinin gerçekleştiği üç aydan biri oldu. Birleşmiş Markalar Derneği (BMD) Başkanı Sinan Öncel, bu yıl kasım ayında önceki yıllardan farklı bir tabloyla karşı karşıya kaldıklarını söyledi. Öncel, şöyle devam etti:
“Havanın soğuması ve erken başlayan indirimlerin etkisiyle ekim ayında, adet satışı ve ciroda önemli bir artış kaydetmiştik. İndirim ayı olarak bilinen kasımın daha da canlı geçmesini bekliyorduk. Ancak anket sonuçlarına baktığımızda ciro artışı enflasyonun çok altında kalırken, üyelerimizin  yüzde 41’i, yani neredeyse yarısı adet satışını arttıramadı. Öte yandan, Merkez Bankası verilerine baktığımızda da, kasım ayında hem işlem adedinin hem de cironun ekimin çok gerisinde olduğunu görüyoruz. Giyim ve ayakkabıda kasım, yılın en düşük işlem adedinin gerçekleştiği üç aydan biri oldu. Kozmetik ve yemek kategorilerinde de yine benzer bir tabloyla karşı karşıyayız. Giyim, ayakkabı, sağlık, kozmetik ve yemek kategorilerinde ekim ayında 410 milyar lira olan kartlı harcama tutarı kasımda 333 milyar liraya, 452,6 milyon olan işlem adedi ise 363 milyona geriledi. Bu sonuç, ekim ayı ile kıyasladığımızda ‘Efsane Kasım’da cironun yüzde 18,8, işlem adedinin ise yüzde 19,8 düşmesi anlamına geliyor. Bütün bu veriler bize tüketicilerin yüksek oranlı indirimlere rağmen gıda, eğitim ve kira dışındaki harcama kalemlerini giderek daha çok kıstığına işaret ediyor.”

BORÇLAR KANUNU’NDAKİ ‘SEBEPSİZ FESİH’ HAKKININ KALDIRILMASI GEREKİYOR

Sinan Öncel kasım ayı anketinde üyelerden perakende sektörünün öncelikli sorunlarını da sıralamalarını istediklerini söyledi. Öncel, markalar için en öncelikli ilk üç sorunla ilgili şunları söyledi:

“Fahiş kira artış talepleri öncelikli sorunlar listesinde açık ara ilk sırada bulunuyor. Üyelerimizin yüzde 83’ü, fahiş kira artışlarından şikâyet ediyor. Turist alışverişindeki düşüş yüzde 64’le ikinci, işçilik maliyetlerinin ciro içindeki payının artması yüzde 60’la üçüncü sırada yer alıyor. Bu sonuçlardan da anlaşılacağı üzere markalı perakende için yüksek maliyetlerin 2026’da da öncelikli sorunların başında geleceğini söyleyebiliriz. Kira artışlarının yanı sıra işçilik ve diğer operasyonel maliyetler yükselecek. Dolayısıyla maliyetleri düşürmek markalarımız için 2026’da öncelikli başlıklardan biri olmaya devam edecek. Özellikle 10 uzama yılını dolduran kontratlarda fahiş kira artışı taleplerinin önüne geçilebilmesi için mülk sahibinin sebepsiz fesih hakkının kaldırılması gerekiyor. Bunun da yolu Borçlar Kanunu’na 2012 yılında eklenen ve kötüye kullanım nedeniyle mağduriyetlere yol açan düzenlemenin kaldırılmasından geçiyor.

Uzun zamandır beklentimiz olan değişikliğin daha fazla gecikmeden gerçekleştirileceğini ümit ediyoruz. Enflasyonun düşüş eğilimine girdiği süreçte kira artışının yıllık TÜFE ortalamasına göre belirlenmesi de maliyetlerimizi olumsuz etkiliyor.”

Sinan Öncel, hammadde ve ara mal ithalatında ilave gümrük vergileriyle referans fiyat uygulamasının kaldırılması gibi sektörü destekleyecek önlemlerin hızla devreye alınması gerektiğini sözlerine ekledi.